Episode 291
🎭 Κάτω οι Κλέφτες Δημήτρης Ψαθάς 💥 Η κωμωδία που ξεγυμνώνει τη διαφθορά με το όπλο του γέλιου
🌟Ο Δημήτρης Ψαθάς, με το αλάνθαστο μάτι του σατιρικού παρατηρητή, γράφει το «Κάτω οι Κλέφτες» (ή «Φωνάζει ο Κλέφτης») το 1958, μια πικρή κωμωδία που, πίσω από το καυστικό της γέλιο, κρύβει έναν βαθύ στοχασμό πάνω στην ελληνική ψυχή, τη διαφθορά και την αιώνια πάλη ανάμεσα στο «πρέπει» και στο «βολεύει». Η υπόθεση μοιάζει απλή· όμως η απλότητά της είναι το εργαλείο που ξεσκεπάζει τη σύνθετη υποκρισία μιας ολόκληρης κοινωνίας.
Ο Τιμολέων Λάμπρου, ένας φαινομενικά κοινός υπάλληλος, είναι η προσωποποίηση της έντιμης συνείδησης. Χάνει δουλειές, φίλους και ευκαιρίες γιατί αρνείται να γίνει συνένοχος. Η αρετή του τον κάνει φτωχό, μα ποτέ ταπεινωμένο. Και το ειρωνικό σύμπαν του Ψαθά, τον βάζει να βρει ένα πορτοφόλι γεμάτο χρήματα, για να τον δοκιμάσει: θα το κρατήσει ή θα το επιστρέψει;
Η απάντηση είναι τόσο ελληνική όσο και αιώνια· το κρασί του δίνει θάρρος να κάνει το σωστό.
Η πλοκή χτίζεται σαν λαϊκό δράμα με ρυθμό και κωμική ένταση. Η Λία, γυναίκα του στρατηγού, εγκλωβισμένη ανάμεσα στην κοινωνική επίφαση και στην οικογενειακή ντροπή,
παλεύει να κρύψει το ψέμα του αδελφού της — ενός μικρού απατεώνα που ζει εις βάρος του δημοσίου, ακριβώς όπως τόσοι άλλοι «καλοβολεμένοι» της μεταπολεμικής Ελλάδας.
Η διαφθορά είναι οικογενειακή υπόθεση και ο Ψαθάς την παρουσιάζει με την ακρίβεια ανατόμου και τη χάρη λαϊκού γελωτοποιού.
🎭 Οι χαρακτήρες
Ο Τιμολέων Λάμπρου είναι ο καθρέφτης του λαού· ένας άνθρωπος που πίνει λίγο κρασί για να πει τη μεγάλη αλήθεια. Δεν είναι ήρωας, μα ένας απλός Έλληνας που θέλει να κοιμάται ήσυχος.
Η γυναίκα του στρατηγού, με εκείνη την ευγένεια που κρύβει αγωνία, είναι η προσωποποίηση της γυναικείας ευφυΐας και ενοχής, μια γυναίκα που παλεύει να σώσει το σπίτι της με το ψέμα,
ενώ βαθιά μέσα της ποθεί την κάθαρση. Ο στρατηγός, αυστηρός, ευθυτενής, μα πνευματικά τυφλός, συμβολίζει την εξουσία που δεν βλέπει, γιατί δεν θέλει να δει.
Ο αδελφός της, μικροαπατεώνας με μεγάλη αυτοπεποίθηση, εκπροσωπεί εκείνον τον τύπο του Έλληνα που θεωρεί τη μίζα εξυπνάδα και την τιμιότητα... κουταμάρα.
Οι υπηρέτες, οι φίλοι, οι «παράγοντες» και οι «γνωστοί» συμπληρώνουν την ανθρώπινη τοιχογραφία του Ψαθά· όλοι μιλούν για ηθική, μα λίγοι την αντέχουν.
🎙️ Ηχητική απόδοση:
Ακούγονται οι φωνές των Αντώνη Αντωνίου, Κατερίνας Γιουλάκη, Γιάννη Γκιωνάκη, Τζέσης Παπουτσή, Λιάνας Χαλκιά, Μίμη Χρυσομάλλη, Χρήστου Ζορμπά, Δημήτρη Τζουμάκη και Πολύκαρπου Πολυκάρπου —
μια σπάνια ηχογράφηση που αναδεικνύει όλη τη ζωντάνια και το λαϊκό χιούμορ του Ψαθά.
🔍 Ψυχολογική Ανάλυση
Το έργο δεν είναι απλώς μια κοινωνική σάτιρα· είναι ψυχογράφημα της ενοχής. Η τιμιότητα, λέει ο Ψαθάς, δεν είναι αρετή εκ φύσεως — είναι απόφαση, και συχνά πληρώνεται ακριβά.
Ο Τιμολέων δεν γεννήθηκε άγιος· έγινε, μέσα από τη διαρκή του σύγκρουση με τον φόβο.
Το κρασί λειτουργεί σαν «μυστήριο», σαν κοινωνικό άγιο ποτήρι, που του δίνει το κουράγιο να πει την αλήθεια όταν όλοι σωπαίνουν. Η ψυχολογία του θυμίζει εκείνη του λαϊκού ανθρώπου που, μεταξύ του βολέματος και της συνείδησης, επιλέγει το δεύτερο, γνωρίζοντας πως θα πονέσει.
🕰️ Ιστορικό Πλαίσιο
Η δεκαετία του ’50 στην Ελλάδα είναι εποχή ανασυγκρότησης, μα και διαφθοράς.
Ο Ψαθάς γράφει μέσα σε ένα περιβάλλον όπου οι λέξεις «διορισμός» και «μέσο»
είχαν γίνει δεύτερη φύση του Έλληνα. Η χώρα βγαίνει από τον Εμφύλιο, μα όχι από τη νοοτροπία της «αρπαχτής». Το έργο είναι πολιτική κωμωδία χωρίς να είναι κομματική· μιλά για την ηθική, όχι για την ιδεολογία. Κι αυτό την κάνει διαχρονική.
Σήμερα, εξήντα χρόνια μετά, ο ήχος της φράσης «Φωνάζει ο κλέφτης!» ακούγεται πιο δυνατός από ποτέ. Όταν οι ίδιοι που παρανομούν φωνάζουν για νομιμότητα, η σάτιρα του Ψαθά μοιάζει να προβλέπει το αύριο.
💡 Μήνυμα του έργου
Η τιμιότητα δεν είναι ρομαντισμός· είναι επανάσταση. Κι αν ο κόσμος γύρω σου γελά με την αρετή, ο Ψαθάς σού ψιθυρίζει: «Γέλα πρώτος· έτσι τους αποδυναμώνεις».
Ο τίμιος άνθρωπος δεν είναι ανόητος· είναι ελεύθερος. Και η ελευθερία αυτή είναι το πραγματικό του πλούτος.
🎬 Πρώτη παρουσίαση: Αθήνα, 1958 – Θίασος Μαίρης Αρώνη & Ντίνου Ηλιόπουλου
🎥 Κινηματογραφική μεταφορά: 1965, σκηνοθεσία Γιάννης Δαλιανίδης (ως Ανδρέας Ανδρεαδάκης)
🎭 Ηθοποιοί: Ντίνος Ηλιόπουλος, Ρένα Βλαχοπούλου, Διονύσης Παπαγιαννόπουλος, Ανδρέας Ντούζος, Νινή Τζάνετ, Φίτσα Ντάβου, Θόδωρος Κεφαλόπουλος κ.ά.
🎧 Ηχητική απόδοση
Σκέψεις για την επικαιρότητα του έργου· για την Ελλάδα που εξακολουθεί να γελά για να μην κλάψει. Οι φωνές των Αντώνη Αντωνίου, Κατερίνας Γιουλάκη, Γιάννη Γκιωνάκη, Τζέσης Παπουτσή, Λιάνας Χαλκιά και άλλων δίνουν ζωή σε μια κωμωδία που μυρίζει κρασί, ιδρώτα και αλήθεια.
❓Ερώτηση προς το κοινό
Πόσο εύκολο είναι, σήμερα, να είσαι Τιμολέων Λάμπρου; Να επιμένεις στην εντιμότητα μέσα σε μια εποχή που την κοροϊδεύει; Ίσως εκεί κρύβεται η πιο δύσκολη —και η πιο ελληνική— νίκη.
🌹 Στοχασμός
«Δεν είναι όλοι οι κλέφτες στη φυλακή· μερικοί κρατούν μικρόφωνα, άλλοι καρέκλες,
κι άλλοι απλώς τη σιωπή τους». Ο Ψαθάς μάς θυμίζει πως η πιο επικίνδυνη κλοπή είναι εκείνη της αξιοπρέπειας. Και πως η δικαιοσύνη, όταν αργεί, χρειάζεται το γέλιο για να μη χαθεί.
#Ψαθάς #ΚάτωΟιΚλέφτες #ΕλληνικόΘέατρο #StorytellerOfLight
✍️ Angeli Georgia – Storyteller of Light ✍️
🇬🇷 Για όσους θέλουν να κρατήσουν αναμμένη τη φλόγα αυτών των παραγωγών,
υπάρχει μια μυστική πύλη:
👉 https://angeligeorgiastoryteller.gr/support
📚 Metabook: https://metabook.gr/angel67
🇬🇧 For those who wish to keep the flame of these creations alive, there is a secret gateway:
👉 https://angeligeorgiastoryteller.gr/support
📚 Metabook: https://metabook.gr/angel67
🇫🇷 Pour ceux qui désirent garder vivante la flamme de ces créations, il existe une porte secrète:
👉 https://angeligeorgiastoryteller.gr/support
📚 Metabook : https://metabook.gr/angel67
🇮🇹 Per chi desidera mantenere viva la fiamma di queste creazioni, esiste una porta segreta:
👉 https://angeligeorgiastoryteller.gr/support
📚 Metabook: https://metabook.gr/angel67
📜 Εγγραφή στο κανάλι για περισσότερα θεατρικά έργα, μυστήριο και vintage ατμόσφαιρα!
